دوشنبه 1 آبان 1391
یادگاری نویسی روی کهن ترین سنگ نبشته شهرستان اقلید
کهنترین سنگ نبشته شهرستان اقلید در استان فارس در معرض تخریبهای جدی قرار گرفت. تخریبها روی کتیبه سنگی و حوض دختر گبر توسط برخی افراد با کندهکاری توسط اشیاء نوک تیز و نوشتن یادگاری صورت گرفته است.
خبرگزاری میراثفرهنگی ـ گروه میراثفرهنگی ـ اینروزها
کتیبه سنگی و حوض دختر گبر که به دوره ساسانی تعلق دارد دستخوش آسیبهای
انسانی شده است. برخی از فعالان میراثفرهنگی استان فارس در بازدیدی که از
این مجموعه تاریخی داشتند با کندهکاری و یادگارینویسیهای متعدد بر این
کتیبه تاریخی مواجه شدند.
بهگزارش CHN، استودان، کتیبه سنگی
و حوض دختر گبر که در سال 1354 به ثبت ملی رسیده درحالحاضر دستخوش
آسیبهای انسانی شده است. این کتیبه در شهرستان اقلید واقع شده و حصار
حفاظتی و نگهبان ندارد.
«سیاوش آریا» یکی از فعالان میراثفرهنگی در اینباره به CHN
میگوید: «حوضچه دخترگبر شهرستان اقلید پارس یکی از آثار دوره ساسانی که
در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و بدون نگهبان، حصارکشی و تعیین حریم رها
شده است!
بهگفته وی، درحالحاضر یادگاری نویسی و خراش به وسیلۀ اشیاء نوک تیز از جمله چاقو، این اثر را با تهدید جدی مواجه کرده است.
کتیبه و حوض دخترگبر به فاصلۀ 270 کیلومتری شمال استان فارس
در شهرستان اقلید قرار دارد. آریا اعتقاد دارد، درمرکزشهرستان اقلید به
چند تپه بر میخوریم. در یکی ازاین تپههای تاریخی و کهن لنگچهای حوضی
تراشیده شده که نمای جلو آن قابی 160*56 سانتیمتر دارد و نوشتهای در 21
رده ستونی (سطرعمودی) روی آن تراشیده (حک) شده است. این لنگچه (حوض) به حوض
گبرنامور معروف است و بخشی از 8 رده (سطر) نخست نبشته درگذشته مورد تخریب
واقع شدهاست. تاریخ نبشته 11 ـ 12 آبان از ششمین سال شهریاری یزدگرد است.
با توجه به سبک گور بهگمان این نبشته درپیوند با زمان
یزدگرد سوم است.این نبشته به همراه نبشته های دربند قفقاز و چند نبشته
درپیرامون پارسه (تخت جمشید) ازمهم ترین نگاشتههای پهلوی به خط شکسته با
ردههای ستونی(سطرهای عمودی) هستند. این حوض سنگی درنبشته یاد شده دخمه
نامیده میشود.
هومباخ درپژوهش های خودبه این نتیجه رسیده که دخمه در اصل
آرامگاه محصوراست! به این ترتیب درحوض سنگی، یک تن به آسودگی میتوانسته با
زانوی جمع شده دفن شده باشد!! روزگاری این حوضچه سرپوشی ازتخته سنگ داشته
است. این سنگ نبشته (کتیبه) کهنترین سنگ نبشته روی سنگ گور و مزار کشف شده
در ایران به خط پهلوی است.
این مکان به باور مردمان محلی به حوضچه دخترگبر یعنی گور دختری از پادشاهان ساسانی
مشهور است ولی از آنجاییکه در هنگامۀ شهریاری دودمان ساسانیان و در آیین
مزدیسنا(زرتشت) بهدلیل پاسداری از چهار عنصر (آب،باد،خاک و آتش) مردگان
خود را در بلندیهای کوه یا تپه های بلند در جایگاهی به نام دخمه قرارمی
دادند تا پرندگان (لاشخور) گوشت آن ها را خورده وپس از چندی استخوان های آن
را دراستودان (استخوان دان) دردل بلندیهای کوه و پیرامون همان دخمهها جای میدادند. هنوز هم در شهر یزد دخمه ها وجود دارند و در نقش رستم پارس هم استودان های بسیاری دیده می شود.
به اعتقاد این فعال میراثفرهنگی، درواقع حوضچه
دخترگبرهمان استودان بوده که طبق مستندات تاریخی به یکی از نجیب زادگان
تعلق داشته است.